Ομιλία Προέδρου Πολιτιστικού Συλλόγου Καραβά
23/11/2017
Κυρίες και κύριοι,
Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ για την παρουσίασα σας. Ξεκινήσαμε να ασχολούμαστε με το Γεφύρι του Κόπανου γιατί υπήρξε το έμβλημα του Πολιτιστικού Συλλόγου Καραβά από το 1983 όταν και ιδρύθηκε. Κι αυτό συνέβη με πρόταση και προτροπή του αείμνηστου Γεώργιου Περδικλώνη, ο οποίος γνώριζε τη σημασία του μνημείου που βρίσκεται δίπλα στον οικισμό μας και ανακάλυψε γκραβούρα του σε μία εγκυκλοπαίδεια της εποχής. Με την αλλαγή του καταστατικού του μας το 2014, το γεφύρι έγινε και επίσημα έμβλημα και λογότυπο του Συλλόγου μας.
Το 2009 αρχίσαμε να φωτογραφίζουμε την χωριό μας για να δημιουργήσουμε την ιστοσελίδα μας (e-karavas.gr). Φωτογραφίζοντας τον Ευρώτα, φτάσαμε κάπου κοντά στο γεφύρι χωρίς να το αντιληφθούμε. Ο αείμνηστος Γιάννης Νικόλαρος, ο πρώην πρόεδρός μας, μάς ρώτησε «φτάσατε ως εκεί και δεν το βρήκατε;». Κάθε φορά που αναζητούσα κάτι, αγγάρευα τον πατέρα μου και τον ξεσήκωνα να το βρούμε. Έτσι έγινε και με το γεφύρι, του οποίου βρήκαμε μονάχα κάποιες πέτρες μες στα βάτα και υποθέσαμε πως το ανακαλύψαμε!
Ήταν ευτυχής η συγκυρία ότι εκείνη την περίοδο στο Σύλλογο βρέθηκαν ταυτόχρονα μία αρχαιολόγος, η Νίκη Κουλογεωργίου, κι εγώ ως ιστορικός, και προτείναμε στο Δ.Σ. –το οποίο αντιλήφθηκε τη σπουδαιότητα του θέματος– να ξεκινήσουμε μια συντονισμένη προσπάθεια ανάδειξης του γεφυριού. Έτσι ξεκινήσαμε με κάποιες πολύ μικρές δράσεις, οι πρώτες εκ των οποίων ήταν κάποιες επιστολές προς ευαισθητοποίηση των τοπικών Αρχών. Οι δράσεις μας κορυφώθηκαν το 2015 με τον καθαρισμό του μνημείου (4/10) και την επιστημονική ημερίδα που ακολούθησε ένα μήνα μετά (7/11). Στη συνέχεια, με κάποιες επιστολές προς τους αρμόδιους προσπαθήσαμε να πείσουμε για τη σπουδαιότητα του να υπάρχει δρόμος από το χωριό μας στο μνημείο, κάτι το οποίο με την διέλευση του νέου αυτοκινητόδρομου θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί, ωστόσο οι όποιες ενέργειές μας έπεσαν στο κενό! Τελευταία σημαντική δράση μας αποτελεί η έκδοση των πρακτικών της ημερίδας (και οι παρουσιάσεις τους), η οποία πραγματοποιήθηκε με πολύ μεγάλο κόπο, επιμονή και υπομονή, γιατί η όλη διαδικασία πέρασε από χιλιάδες κύματα! Να σημειώσω πως κυκλοφόρησαν και 200 συλλεκτικά αντίτυπα που περιλαμβάνουν και dvd με την ημερίδα, τα οποία προσφέρθηκαν σε βιβλιοθήκες της χώρας και σε διάφορους επιστημονικούς φορείς, ώστε ολόκληρο το υπάρχον έντυπο και οπτικοακουστικό υλικό για το Γεφύρι του Κόπανου να είναι διαθέσιμο στο ερευνητικό κοινό.
Οι δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε ήταν ποικίλες. Αρχικά η προσπάθεια συγκέντρωσης των πρακτικών, και κατόπιν υπήρξε μια σχετική ταλαιπωρία κατά τη σχεδίαση και σελιδοποίηση, κι αυτό γιατί μαζί με τον τυπογράφο είχαμε μία ψυχαναγκαστική ροπή προς την επιδίωξη ενός τέλειου αποτελέσματος. Καθώς ξεπεράστηκαν αυτά αντιμετωπίσαμε σοβαρό πρόβλημα με το κόστος της έκδοσης και αναζητούσαμε χρηματοδότηση για την υλοποίησή της. Υπήρξε ένας δημόσιος φορέας που μας είχε υποσχεθεί δια του/της αντιπροσώπου του ότι «θα» επιχορηγούσε την έκδοση συνοδεία συναφών παχιών λόγων! Ύστερα από συνεχείς κι ατέρμονες οχλήσεις μας, έγραψα ένα κειμενάκι στην εφημερίδα του Συλλόγου μας με τίτλο «παίρνουν πίσω τις υποσχέσεις»! Λίγες μέρες μετά την κυκλοφορία της, κι ενώ βρισκόμουν στη Θεσσαλονίκη, χτύπησε το τηλέφωνο και στην άλλη γραμμή ήταν ο Βουλευτής Θανάσης Δαβάκης, ο οποίος έδειξε ενδιαφέρον και θέλησε να πληροφορηθεί τί συνέβη με την έκδοση των πρακτικών. Αφού του εξήγησα, μου ξανατηλεφώνησε λέγοντάς μου πως θα επικοινωνήσουν μαζί μας για το θέμα από το Ίδρυμα Αικ. Λασκαρίδη, όπως και πράγματι έγινε. Υπήρξε μια τακτική επικοινωνία με τον κ. Μαζαράκη-Αινιάν έως ότου φτάσαμε αισίως στην υλοποίηση της έκδοσης, με αποκλειστική ευγενική χορηγία του Ιδρύματος.
Σίγουρα στην έκδοση υπήρξαν λάθη και αστοχίες. Εμείς, ωστόσο, προσπαθήσαμε να πράξουμε το καλύτερο δυνατό με μοναδικό σκοπό την προσφορά στον τόπο μας. Αν το έχουμε εν τέλει καταφέρει θα μας κρίνει η Ιστορία. Όλους!
Στόχος μας είναι να μελετηθεί και να διαδοθεί το Γεφύρι, γιατί δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, παρόλο που για αιώνες υπήρξε η εικόνα του Ευρώτα και συνεχίζει –βιβλιογραφικά– να αποτελεί εικόνα του ποταμού μας. Ένας, ακόμη, στόχος είναι η διάσωση, προστασία και ανάδειξη του μνημείου˙ δηλαδή κάποια στιγμή πρέπει να το εντάξουμε στους τουριστικούς και αρχαιολογικούς χάρτες και να θυμίζουμε ότι το μνημείο ΥΠΑΡΧΕΙ ακόμα. Μπορεί να έχει πέσει το μεγαλύτερο μέρος του, αλλά υπάρχει ένα σημαντικό απομεινάρι του. Για αυτό στην τοποθεσία του μπορούν να τοποθετηθούν πινακίδες με πληροφοριακό υλικό και σχετικές περιγραφές. Και, επίσης, είναι εξόχως σημαντικό να υπάρχει δρόμος προς το μνημείο, γιατί μνημείο χωρίς δρόμο παύει να είναι μνημείο… Φανταστείτε να βλέπαμε την Ακρόπολη και να μην μπορούσαμε να την πλησιάσουμε ώστε να τη θαυμάσουμε, να την μελετήσουμε να την αναδείξουμε!
Επειδή δεχόμαστε ερωτήσεις σχετικά με την πρόθεσή μας ή τις πιθανότητες ανοικοδόμησής του γεφυριού, όπως είχα πει και στην ημερίδα, προσωπικά πιστεύω πως το γεφύρι δεν φτιάχνεται. Δεν υπάρχει σαφής τεκμηρίωση κι απεικόνισή του, ούτε και το ίδιο δομικό υλικό κλπ. Έτσι, αν το ξαναχτίσουμε δεν θα είναι το Γεφύρι του Κόπανου, με την ίδια αξία και αίγλη. Θα πρόκειται για κάτι άλλο, κάτι «σαν το Γεφύρι του Κόπανου»! Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί –και δεν πρέπει– να αναδειχθεί… Για αυτό θα στείλουμε και σχετική επιστολή στο Υπουργείο Πολιτισμού.
Στόχος μας είναι, επίσης, να διαθέσουμε το βιβλίο των πρακτικών που μόλις εκδόθηκε για να μάθει ο κόσμος και να γνωρίσει το γεφύρι. Το βιβλίο θα διατίθεται σε συμβολική τιμή (ώστε αυτός που θα το λάβει στα χέρια του να το θέλει πραγματικά) με τη ρητή δέσμευσή μας προς το Ίδρυμα Λασκαρίδη πως τα έσοδα που θα αποκομίσουμε από την πώληση θα διατεθούν αποκλειστικά και μόνο για να διοργανώσουμε αντίστοιχες πολιτισμικές δράσεις, πιθανόν για την «Πίττα», για την οποία έχει γίνει σχετικός προγραμματισμός ανάδειξής της μέσα στο 2018.
Θέλω να σημειώσω πως έχουμε λάβει μηνύματα μέσω διαδικτύου από ανθρώπους από διάφορα μέρη της Ελλάδας, οι οποίοι ζητούν να προμηθευτούν το βιβλίο, κάτι που μας χαροποιεί ιδιαίτερα διότι αυτή η δράση μας έχει «ξεφύγει» από τα στενά όρια της Σπάρτης και της Λακωνίας, δείχνοντας μεταξύ άλλων και τη σπουδαιότητα του μνημείου.
Πριν ολοκληρώσω θα ήθελα να πω πως, εμείς που ασχολούμαστε με τα κοινά, είμαστε και λίγο γκρινιάρηδες. Και θα μου επιτρέψετε να πω ότι πολλές φορές δίνεται στην Πολιτεία μασημένη τροφή και αυτή δυσκολεύεται να τη μασήσει! Λειτουργεί εντελώς δυσκίνητα! Δηλαδή, υπάρχουν γύρω μας φορείς και άνθρωποι που δημιουργούν, που συχνά τους προσπερνάμε αδιάφορα. Θα ήθελα η Πολιτεία να αξιολογεί και να στέκεται στο πλευρό αυτών που παλεύουν και δημιουργούν, δίνοντάς μας ώθηση και θάρρος να συνεχίζουμε˙ οι τοπικοί δραστήριοι σύλλογοι είναι η πιο ανιδιοτελής μορφή προσφοράς προς την Κοινωνία. Και θα ήθελα, επίσης, κάποτε η Κοινωνία να πάψει να κοιτάει επίμονα το χέρι εκείνο που πετάει την πέτρα και καταστρέφει. Υπάρχει και η άλλη πλευρά. Ας αρχίσει να στέκεται ΚΡΙΤΙΚΑ απέναντι ή δίπλα σε όσους δημιουργούν και να τους συνδράμει, να τους ενθαρρύνει. Μόνο έτσι θα κάνουμε βήματα μπροστά…
Θα ήθελα να εκφράσω θερμές ευχαριστίες στους ανθρώπους που ήρθαν αρχικά να μιλήσουν για το γεφύρι και στη συνέχεια να παρουσιάσουν το βιβλίο. Είναι μεγάλη τιμή, και για εμένα ως επιστήμονα αυτής της επιστήμης, και -κυρίως- για το Σύλλογό μας ότι συνεργαστήκαμε με κάποιους πολύ σημαντικούς επιστήμονες και μελετητές, οι οποίοι αγκάλιασαν το όλο εγχείρημα. Θα ήθελα, τέλος, να πω ένα τεράστιο ευχαριστώ στο Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη γιατί αποτελεί πραγματικά τεράστια τιμή σπουδαίοι φορείς σαν το Ι.Α.Λ. να δίνουν σημασία στο έργο σου και να ανταμείβουν τους καρπούς των κόπων σου.
Σας ευχαριστώ όλους μέσα από την καρδιά μου…
Νίκος Ι. Καρμοίρης
*Με μικρές διαφοροποιήσεις εκφωνήθηκε στην παρουσίαση των πρακτικών της επιστημονικής ημερίδας για το Γεφύρι του Κόπανου στο Σαϊνοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο στη Σπάρτη (30-10-2017) και στην Ιστορική Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη στον Πειραιά (20-11-2017).
