Ταξιδεύοντας πρίν λίγες ημέρες στην Τσεχία, κι από εκεί πραγματοποιώντας ένα «εγκιβωτισμένο» μίνι ταξίδι στην Ουγγαρία, περπάτησα ή και χρησιμοποίησα αρκετά τα μέσα μαζικής μεταφοράς σε Μπρνο, Πράγα και Βουδαπέστη. Περνώντας οι μέρες, εύκολα συνειδητοποιούσε κανείς διαφορές στη νοοτροπία ανάμεσα σε αυτές τις χώρες (και υποθέτω και σε άλλες στην Ευρώπη) και τη δική μας, όσον αφορά τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες.
Στην Ελλάδα, μεγάλη μερίδα κατηγοριών ΑμΕΑ αντιμετωπίζει προβλήματα στην καθημερινότητά της, καθώς απουσιάζουν βασικές δομές και κουλτούρα, γεγονός που τους εμποδίζει να απολαμβάνουν αυτονόητα δικαιώματά τους. Προσβασιμότητα σε δρόμους, ΜΜΜ, κτήρια, οδηγοί τυφλών κ.ο.κ. είναι λίγα μόνο από εκείνα που μία «άρτια» κοινωνία οφείλει να παρέχει σε μέλη της με δυσκολίες και ιδιαιτερότητες. Στην Ελλάδα, η προφανής έλλειψη του αυτονόητου το κάνει να φαντάζει σαν κατόρθωμα ή κατάκτηση όταν κερδηθεί. Αν και κερδηθεί! Η διάλυση του κοινωνικού κράτους και ιστού μαρτυρούν πως πολλά «αυτονόητα» κατά την επικράτεια, ίσως αργήσουν πολύ να αποκτηθούν.
Στο πρόσφατο ταξίδι μου όμως, δεν εστίασα την προσοχή μου στη διαφορά του αυτονόητου και του? ανόητου. Αυτό δεν θα είχε σημασία. Άλλωστε, το αυτονόητο δεν πρέπει να εκπλήττει. Έκπληξη μου προκάλεσε το «έξτρα», το κάτι παραπάνω, εκείνο που μαρτυρά τη διαφορά νοοτροπίας και κουλτούρας και διαφοροποιεί το επίπεδο παιδείας και σεβασμού.
Περπατώντας παραδουνάβια, από την πλευρά της Πέστης, κι αγναντεύοντας στην αντίπερα όχθη την Βούδα, τυχαία ο δρόμος με έβγαλε σε μπροστά σε ένα πληροφοριακό «τραπέζι», έναν «τουριστικό οδηγό», ο οποίος όμως ουδεμία σχέση είχε με τους συνηθισμένους. Επρόκειτο για ένα μεταλλικό, ανάγλυφο πληροφορικό τραπέζι σαν παγκάκι, το οποίο ήταν τουριστικός οδηγός για τυφλούς! Στην οριζόντια πλευρά του είχε πληροφορίες σκαλισμένες σε γραφή braille και στην κάθετη ανάγλυφα τα μνημεία τα οποία περιέγραφε.
Τοποθετημένο ακριβώς απέναντι από το Κάστρο της Βούδας έδινε τη δυνατότητα στους τυφλούς επισκέπτες να «αγναντέψουν» με την αφή τους ακριβώς την ίδια θέα - αν και σε μικρότερη κλίμακα - που οι υπόλοιποι αγνάντευαν με τα μάτια τους και να αντλήσουν πληροφορίες σχετικά με τα μνημεία εκείνα.
Η προσοχή μου εστιάστηκε στο εν λόγω τουριστικό οδηγό, καθώς με έκανε να θαυμάσω τον τρόπο σκέψεις και την προοδευτική ματιά εκείνων - των άγνωστων σε εμένα - που το οραματίστηκαν και το τοποθέτησαν μελετημένα στο συγκεκριμένο σημείο. Έβγαλα το κινητό μου τηλέφωνο και προσπάθησα να το φωτογραφίσω έτσι ώστε να γίνεται εμφανώς και πλήρως κατανοητή στους δέκτες της φωτογραφίας η σημασία και η σπουδαιότητά του. [Ένα ακόμη παρόμοιο αντικείμενο βρίσκεται στην ρωμαιοκαθολική Εκκλησία του Αγίου Ματθαίου στην πρωτεύουσα της Ουγγαρίας, από την μεριά της Βουδας, την οποία επισκέφτηκα καθώς σουρούπωνε και δεν κατάφερα να απαθανατίσω σε μία ευδιάκριτη φωτογραφία].
Η αλήθεια είναι πως δεν έχω δει κάτι παρόμοιο στις μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα? ούτε και στη Σπάρτη! Και επίσης, σχεδόν βέβαιο είναι ότι δεν περιμένω να αντικρύσω σύντομα κάτι ανάλογο, καθώς προέχουν άλλα σημαντικότερα έργα όσον αφορά τη βελτίωση της καθημερινότητας των ανθρώπων με ειδικές ανάγκες.
Ωστόσο, με αφορμή την 3η Δεκεμβρίου, ημέρα που έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, σκέφτηκα να γράψω το παρόν κείμενο-σχόλιο με την ελπίδα πως ίσως το ουγγρικό «κατασκεύασμα» κινήσει την περιέργεια και υποκινήσει κάποιο ή κάποια φωτεινά μυαλά που, έχοντας τη δυνατότητα, να δημιουργήσουν κάτι αντίστοιχο σε μέρη ιστορικού ή λοιπού ενδιαφέροντος στη χώρα μας.
Διότι το δικαίωμα στη γνώση και στην πληροφορία είναι δικαίωμα όλων μας.
Νίκος Ι. Καρμοίρης @ e-karavas.gr | 3-12-2015
Ακολουθήστε μας
