Η 3η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί διεθνώς από τον Ο.Η.Ε. ως παγκόσμια ημέρα για τα άτομα με ειδικές ανάγκες.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες δίνει την ευκαιρία σ’ όλες τις κοινωνίες του κόσμου να εστιάσουν, έστω και για μία ημέρα, την προσοχή τους στα δικαιώματα και τις δυνατότητες των ανθρώπων με αναπηρία.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία ανέρχεται σε 37 εκατομμύρια άτομα, αριθμός που αντιστοιχεί στο 10% του πληθυσμού.
Στην Ελλάδα, ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία υπολογίζεται γύρω στο 1 εκατομμύριο. Τα στοιχεία στηρίζονται σε ποσοστά της Παγκόσμια Οργάνωσης Υγείας και των επίσημων φορέων του κράτους.
Το 7-10% του παγκοσμίου πληθυσμού πάσχει από μία αναπηρία, γεγονός που σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν περισσότεροι από 500 εκατομμύρια άνθρωποι με ειδικές ανάγκες.
Όταν αναφερόμαστε σε ειδικές ανάγκες εννοούμε κάθε πνευματική ή σωματική αναπηρία η οποία χρίζει ειδική μεταχείρισης ώστε το άτομο ν’ αναπτύξει ισότιμα όλες τις ικανότητές του και να ενταχθεί στην κοινωνία. Αυτές μπορεί να είναι αισθητηριακές αναπηρίες (τύφλωση, κώφωση), σωματικές αναπηρίες (εγκεφαλική παράλυση, ακρωτηριασμένα άκρα), νοητική υστέρηση, χρωμοσωματικά σύνδρομα, Διάχυτη Αναπτυξιακή Αναταραχή (αυτισμός), ειδικές μαθησιακές δυσκολίες.
Στην Ελλάδα η πολιτική που έχει ασκηθεί τα τελευταία χρόνια ακολουθεί τις διεθνείς εξελίξεις. Ωστόσο παρουσιάζει μεγάλες καθυστερήσεις και τεράστιες ελλείψεις σε δομές, κατάρτιση και ουσιαστική ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία, η οποία θα πρέπει να είναι και ο απώτερος στόχος όλων των προσπαθειών.
Η ημέρα αυτή μπορεί να γίνει μια καλή ευκαιρία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης όλων μας γύρω από την αναπηρία και τις ειδικές ανάγκες, τον τρόπο που αντιμετωπίζονται τα άτομα αυτά, καθώς δεν τίθεται ζήτημα ειδικής αλλά ισότιμης μεταχείρισης και στάσης.
Η έλλειψη προσοχής στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία σημαίνει ότι βρίσκονται αντιμέτωποι με εμπόδια σε κάθε στροφή της ζωής τους. Αυτές περιλαμβάνουν στιγματισμό και διακρίσεις, έλλειψη κατάλληλης ιατρικής φροντίδας και υπηρεσιών αποκατάστασης, μη πρόσβαση σε μεταφορικά μέσα, κτίρια και πληροφορίες.
Τα άτομα με αναπηρίες έχουν γενικά χειρότερη υγεία, χαμηλότερη εκπαίδευση, λιγότερες οικονομικές ευκαιρίες και υψηλότερα ποσοστά φτώχειας σε σχέση με τα άτομα χωρίς αναπηρία. Οι άνθρωποι αυτοί παραμένουν σε μεγάλο βαθμό στο περιθώριο, είναι συχνά άνεργοι κι έχουν υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας. Έχουν περιορισμένη ή και μηδαμινή πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και την αποκατάσταση, στην εκπαίδευση, την καλλιέργεια δεξιοτήτων και σε ευκαιρίες απασχόληση. Επιπλέον, σε μεγάλο βαθμό αποκλείονται από αστικές και πολιτικές διαδικασίες και η φωνή τους συντριπτικά καταπιέζεται σε θέματα κοινωνικά ή που τους επηρεάζουν άμεσα.
Επίσης και το μέσο οικογενειακό εισόδημα των νοικοκυριών που έχουν ένα μέλος με ειδικές ανάγκες είναι χαμηλότερο από των άλλων νοικοκυριών, αφού το ύψος των παρεχόμενων προνοιακών επιδομάτων και αναπηρικών συντάξεων είναι τόσο μικρό που δεν μπορεί να καλύψει ούτε τις ανάγκες που απορρέουν από αυτή καθ’ αυτή αναπηρία, ενώ υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της βαρύτητας της αναπηρίας και του βαθμού φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού κάποιοι ακούγοντας άτομο με αναπηρία σκέφτονται ένα άτομο χωρίς ικανότητες, «θέλω», ανάγκες. Κι όμως τα άτομα αυτά όχι μόνο έχουν ικανότητες και ανάγκες, αλλά κοινωνικά είναι ισότιμα με τον κάθε πολίτη μιας ευνομούμενης καλά λειτουργημένης κοινωνίας και σκοπός όλων θα πρέπει να είναι η ομαλή ένταξή τους σε αυτή.
Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν διαπρέψει στον αθλητισμό, στην τέχνη, στην επιστήμη? ας μην ξεχνάμε το διάσημο κοσμολόγο Στίβεν Χόκινγκ, ο οποίος αν και πάσχει από μία ανίατη νευρομυϊκή ασθένεια, κατέχει την έδρα με το μεγαλύτερο ακαδημαϊκό κύρος του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ της Μεγάλης Βρετανίας.
Κάθε άνθρωπος είναι φτιαγμένος - από τη φύση του - να κοιτά ψηλά, να οραματίζεται και να προσπαθεί ν’ αγγίξει το όνειρό του. για να το πετύχει χρειάζεται φτερά που θα τον βοηθήσουν να φτάσει γρηγορότερα και ευκολότερα κι αυτά τα φτερά είναι οι ικανότητες του καθενός. Κάποιοι έχουν μικρότερα και νιώθουν διαφορετικοί. Παρ’ όλα αυτά μπορούν κι εκείνοι ν’ ανέβουν ψηλά, απλώς χρειάζονται δίπλα τους κάποιους για να τους μάθουν τον τρόπο ν’ ανοίγουν τα φτερά τους και να πετούν όλο και πιο ψηλά.
Τα άτομα με αναπηρίες έχουν τα δικά τους ιδιαίτερα φτερά. Το πέταγμά τους γίνεται ομορφότερο όταν οι άλλοι τους χαϊδεύουν τα φτερά και πετούν μαζί τους.
Οφείλουμε λοιπόν να σεβόμαστε τη διαφορετικότητα και την ιδιαιτερότητα αυτών των ατόμων, να τους αντιμετωπίζουμε ως ίσους και όχι φυσικά με οίκτο και λύπηση, να μην αδιαφορούμε και να κάνουμε μικρά πράγματα που μπορούν να διευκολύνουν την καθημερινότητά τους έτσι ώστε να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής τους.
Πρέπει επιτέλους να είμαστε Άνθρωποι και να δρούμε έτσι όχι μόνο τη συγκεκριμένη μέρα αλλά κάθε μέρα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα άτομα αυτά θα μπορούσαν να είναι μέλη της οικογένειάς μας, θα μπορούσαμε να είμαστε κι εμείς οι ίδιοι γιατί όλοι είμαστε «εν δυνάμει» άτομα με ειδικές ανάγκες.
Ας δημιουργήσουμε λοιπόν μια κοινωνία χωρίς διακρίσεις, μια κοινωνία για όλους.
Σοφία Παινέση, εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής
* Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Το Γεφύρι» του Δεκεμβρίου 2014
Ακολουθήστε μας
