Έπαιρνα την ξύλινη καρέκλα, την έβαζα δίπλα στη μεγάλη ντουλάπα για να φτάσω το μικρό ντουλαπάκι που ήταν ακριβώς από πάνω. Εκεί μέσα εργαλεία, λάμπες, μπιχλιμπίδια και άλλα μικροπράγματα που είχε ο παππούς μου. Μέσα σε ένα μικρό καλάθι, μαζί με λογής λογής πράματα, είχε κι ένα μικρό κουτί με κέρματα. Κέρματα από τον περασμένο αιώνα που είχε φυλαγμένα από τον πατέρα του και άλλα που είχε κρατήσει ο ίδιος.
Κέρματα με τις κεφαλές των βασιλιάδων, το «πουλί» του Παπαδόπουλου, δεκάρες με τρύπα στη μέση? Αρκετές φορές καθούμασταν, τα κοιτούσαμε μαζί και παρατηρώντας τις χρονολογίες που είχε πάνω το καθένα, μου έλεγε ιστορίες κάνοντας αναδρομές στο παρελθόν. Άλλες φορές «πάλι πάνω στην καρέκλα; Κατέβα κάτου?»
Πριν μερικά χρόνια, όταν πια δεν χρειαζόμουν την καρέκλα και οι ιστορίες και οι? παρατηρήσεις είχαν από καιρό πάψει, άνοιξα το? χρονοντούλαπο, άπλωσα τα χέρια στο καλάθι και άρχισα τη δική μου αναδρομή! Εκεί, ανάμεσα στα παλιά κέρματα, ανακάλυψα κάτι που μοιάζαν με χαρτονομίσματα. Με μια δεύτερη, καλύτερη, ματιά διαπίστωνε κανείς πως επρόκειτο για ελληνικά Ομόλογα: «ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ», «ΤΙΤΛΟΣ ΜΙΑΣ ΟΜΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΦΕΡΟΝΤΑ ΕΚ ΔΡΑΧΜΩΝ 100», «Δι? το? Νόμου 2749 τ?ς 25ης Μαρτίου 1922?»
25η Μαρτίου: Ημερομηνία ορόσημο για την απαρχή ενός μικρού κράτους με το όνομα «Ελλάς» (19ος αι.). Ημερομηνία σημαντική για την οικονομία της Ελλάδος του 1922 (20ος αι). Ημερομηνία -εξίσου- κρίσιμη για την οικονομία της σύγχρονης Ελλάδας του 2011 (21ος αι.)!
Σήμερα (25/3/2011), ο πρωθυπουργός συναντιέται με τους ομολόγους του στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., στην οποία, μέσω των αποφάσεων που θα ληφθούν, θα καθοριστεί το μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Για να δούμε τι συνέβη με την ελληνική οικονομία ακριβώς πριν από 89 χρόνια;
Βρισκόμαστε στο πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα κατά τον οποίο συγκλονίζουν την Ελλάδα παγκόσμια, βαλκανικά αλλά και εσωτερικά γεγονότα. Η χώρα ύστερα από την πολιτικοκοινωνική σταθερότητα που βρίσκει, έπειτα από 1910, στο πρόσωπο του Βενιζέλου, αρχίζει να συμμετάσχει σε μια σειρά πολεμικών συγκρούσεων (βαλκανικοί, Ά Παγκόσμιος) αλλά και να αντιμετωπίζει εσωτερικά προβλήματα (εθνικός διχασμός), γεγονότα που υπήρξαν αρκετά δαπανηρά για το Ελληνικό Κράτος. Ταυτόχρονα, η βοήθεια ?κυρίως οικονομική? των μεγάλων δυνάμεων ξεκινούσε ή έπαυε κάθε φορά που τα συμφέροντά τους μετατοπίζονταν.
Όλα τα παραπάνω γεγονότα, σε συνδυασμό με τη συχνή ανάμειξη των μεγάλων δυνάμεων, επηρέασαν σημαντικά την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας. Ο κρατικός ισολογισμός ήδη από το 1918 άρχισε να κλείνει με παθητικό πρόσημο. Η δημοσιονομική κατάσταση έφτασε σε αδιέξοδο την άνοιξη του 1922. Έτσι στις 25 Μαρτίου 1922, λίγο πριν τη Μικρασιατική καταστροφή, η κυβέρνηση του Δημητρίου Γούναρη με Υπουργό Οικονομικών τον Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη, βρισκόμενη μπροστά σε πλήρες δημοσιονομικό αδιέξοδο, προχώρησε με το νόμο 2749 σε ένα πρωτότυπο εσωτερικό αναγκαστικό δανεισμό, ο οποίος προέβλεπε τη διχοτόμηση του χαρτονομίσματος. Το αριστερό κομμάτι παρέμενε στην κυκλοφορία με το 50% της αναγραφόμενης αξίας, ενώ το δεξιό τμήμα ανταλλάχθηκε με ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου (τίτλους εσωτερικού δανείου).
Το εσωτερικό αυτό δάνειο (Ά Εσωτερικός Δανεισμός) υπήρξε επιτυχές αφού επέτρεψε στο Ελληνικό Κράτος να συγκεντρώσει και να αποταμιεύσει 1.200.000.000 δραχμές. Παράλληλα, υπήρξε ο πρόδρομος για παρόμοιο δανεισμό (΄Β Εσωτερικός Δανεισμός), γεγονός που συνέβη το 1926 από τη δικτατορική Κυβέρνηση του Θεόδωρου Πάγκαλου.
Η ιστορία λένε επαναλαμβάνεται. Πράγματι, έτσι είναι με μικρές ομοιότητες και διαφορές (για παράδειγμα η σημερινή κατάσταση θυμίζει έντονα την περίοδο πολιτικοκοινωνικής αστάθειας του 1893-1909). Το αξιοσημείωτο όμως σε αυτή την περίπτωση είναι πως μία ήδη σημαντική ημερομηνία στην ελληνική ιστορία επαναλαμβάνεται κατά το πρώτο τέταρτο των δύο τελευταίων αιώνων, 20ου και 21ου, και αφορά ? και στις δύο περιπτώσεις ? το ίδιο θέμα, την οικονομία και τα δημοσιονομικά του κράτους.
- 25 Μαρτίου 2011 -
Νίκος Ι. Καρμοίρης
Ακολουθήστε μας
