Πολλές φορές από τα μεγάλα ΜΜΕ έχουμε ακούσει για τη «ληστεία του αιώνα». «Μια ομάδα κακοποιών, μέσα στο Σαββατοκύριακο που πέρασε, ?χτύπησε? με την μέθοδο του ριφιφί το θησαυροφυλάκιο μιας μεγάλης τράπεζας και η λεία των κακοποιών ανέρχεται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ. Η αστυνομία ψάχνει να βρει αποτυπώματα των δραστών και να τους συλλάβει». Η είδηση αυτή παίζει για μερικές ημέρες στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και καναλιών, και μετά ξεχνιέται χωρίς να μάθουμε τις περισσότερες φορές ποιοι ήταν οι δράστες οι οποίοι διέπραξαν τη ληστεία.
Το κρίσιμο ερώτημα στην ιστορία αυτή είναι ένα και μοναδικό: Πόσα χρήματα έχει το χρηματοκιβώτιο; Εάν η ομάδα των κακοποιών δεν γνωρίζει το ύψος των χρημάτων, τότε δεν αναλαμβάνει και το ρίσκο να διαπράξει το έγκλημα. Στη δική μας περίπτωση τώρα και στα χρηματιστήρια, το ρόλο των ληστών αναλαμβάνει το λεγόμενο «έξυπνο χρήμα» και περιεχόμενο του χρηματοκιβωτίου είναι «οι αποταμιεύσεις του κόσμου»^ με απλά λόγια, τα χρήματα που έχει «στην άκρη» ο λαός και αγοράζει μετοχές, όταν το «έξυπνο χρήμα» αποφασίσει να πουλήσει τις δικές του. Έτσι, λοιπόν, το «έξυπνο χρήμα» θέλει να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή πόσο είναι ο δείκτης αποταμίευσης του κόσμου, ώστε να αποφασίσει εάν θα διαπράξει ή όχι τη ληστεία στα χρηματιστήρια.
Από το 1980 έως το 2000, τα χρηματιστήρια είχαν μια λαμπρή περίοδο ανάπτυξης και ταυτόχρονα κατέγραφαν το ένα ιστορικό ρεκόρ μετά το άλλο. Ταυτόχρονα, ο δείκτης αποταμίευσης είχε πάρει την κατιούσα. Όσο τα χρηματιστήρια ανέβαιναν, ο μέσος επενδυτής πήγαινε στην τράπεζα, «σήκωνε» τις καταθέσεις του και αγόραζε μετοχές. Οι μετοχές πήγαιναν πάνω, αλλά οι αποταμιεύσεις πολλών ετών μειώνονταν δραματικά. Με αποτέλεσμα, το 1980 ο δείκτης Dow Jones να έχει 700 μονάδες περίπου και στις αρχές του 2000 να ξεπεράσει τις 11.000 μονάδες. Την ίδια ώρα, ο δείκτης αποταμίευσης των αμερικανών κατρακυλούσε από το +14 κοντά στο μηδέν.
Παρακολουθώντας στενά το δείκτη αυτό, το «έξυπνο χρήμα» «ξεφόρτωσε» όλες τις μετοχές του το ’99 στο μέσο επενδυτή-αποταμιευτή και το κραχ του 2000 στα χρηματιστήρια ήταν πλέον γεγονός. Δέκα χρόνια μετά, ο δείκτης αποταμίευσης των αμερικανών βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Το δεύτερο κραχ στη δεκαετία πραγματοποιήθηκε το 2007 με Μάρτιο του 2009, αλλά ο δείκτης αποταμίευσης αρχίζει σιγά-σιγά να επανακάμπτει και να βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της δεκαετίας. Ως αποτέλεσμα, ο κόσμος είναι τόσο πολύ φοβισμένος όλα αυτά τα χρόνια και ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες, που θεωρεί ότι η αποταμίευση στην τράπεζα είναι η καλύτερη λύση γι’ αυτή την περίοδο. Δηλαδή επιλέγει το «σίγουρο και ασφαλές» 0,25% επιτόκιο της τράπεζας, το πιο χαμηλό επιτόκιο από την ίδρυση της Κεντρικής Τράπεζας της Αμερικής, την ώρα που όλα τα μεγάλα χρηματιστήρια ανακάμπτουν και από την αρχή της χρονιάς καταγράφουν πολύ μεγάλα κέρδη.
Στράτης Σαραντάκος
επιστημονικός τεχνικός αναλυτής