Άφησα τις ημέρες να κυλήσουν για να προσεγγίσω ένα θέμα, που απασχολεί τους συντοπίτες μου το τελευταίο διάστημα, με ψύχραιμα, δίχως ιαχές. Στο φύλλο της 2ας Φεβρουαρίου 2021 της εφημερίδας «Λακωνικός Τύπος» (αλλά και στην ηλεκτρονική έκδοση lakonikos.gr), δημοσιεύτηκε άρθρο με τίτλο «“Σεξουαλική Παρενόχληση”» υπογεγραμμένο από τον απόστρατο αξιωματικό της ΕΛ.ΑΣ. και εκπαιδευτικό, Αθανάσιο Στρίκο. Οι αναγνώσεις του κειμένου αυτού δεν είναι (και δεν μπορεί να είναι) μονοδιάστατες. Αντιθέτως. Η προφανής ανάγνωση είναι πως στο εν λόγω κείμενο ο συντάκτης του εκφράζει ακραίο μισογυνισμό, χρησιμοποιώντας άκρως εξυβριστικές εκφράσεις για τη γυναίκα· εκφράσεις, οι οποίες δικαίως ξεσήκωσαν ένα ισχυρό κύμα αντίδρασης, που εκφράστηκε τόσο με δημόσιο αντίλογο, όσο και μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αυτή, λοιπόν, είναι η μία διάσταση. Η προφανής. Η ευδιάκριτη.

Ωστόσο, επιχειρώντας μια σφαιρικότερη προσέγγιση του θέματος, προστίθενται δύο ακόμη (τουλάχιστον) παράμετροι. Α) Ο συντάκτης αναφέρεται με εξίσου υποτιμητικές εκφράσεις (δίχως την ίδια ένταση και συχνότητα, βέβαια) και στον άνδρα, τον οποίο αποκαλεί «ανθρωπάκι πανάσχημο και κακόμορφο», και αλλού «άνθρωποι άσχημοι και κακοφτιαγμένοι». Επομένως, ο μισογυνισμός είναι το κεντρικό, μεγάλο δέντρο. Η μισανθρωπία και η μισαλλοδοξία είναι το δάσος. Πρόκειται για ένα κείμενο-κανάλι «με την αρχαία έννοια της λέξης», που προάγει το μίσος και υποκινεί (αλλά και επιβραβεύει!) δημοσίως τη βία. Β) Σύμφωνα με πληροφορίες από το διαδίκτυο, ο συντάκτης του εν λόγω άρθρου είναι, επίσης, συγγραφέας και μέλος της Ένωσης Πνευματικών Δημιουργών Λακωνίας. Γράφει, λοιπόν, αυτός ο «πνευματικός άνθρωπος»: «Βλέπεις κανένα ανθρωπάκι πανάσχημο και κακόμορφο και από την άλλη μια γυναίκα καλλονή, εκθαμβωτική, αιθέρια να περνά αγέρωχη και σκέφτεσαι: Άραγε αυτό το ανθρωπάκι μπόρεσε ποτέ να ζήσει πέντε λεπτά με τέτοια γυναίκα; Κι εκείνη περνά και δεν του δίνει σημασία». Ντρέπεσαι που εκείνοι που φέρουν τον δήθεν μανδύα της όποιας «πνευματικότητας» εστιάζουν πρωτίστως (ή και μόνο) στη σαρκική ομορφιά, και όχι σε εκείνη της ψυχής και του πνεύματος, στοιχείο που κάνει ουσιαστικά τους ανθρώπους όμορφους στα μάτια των συνανθρώπων τους. Κι αυτό, ο τρόπος δηλαδή που σαν Κοινωνία (πολλές φορές) αντιλαμβανόμαστε το κάλλος των ανθρώπων, είναι ένα επιπλέον ζήτημα που πρέπει να μας απασχολήσει.

Πολύς λόγος, όμως, έγινε παράλληλα και για το εάν έπρεπε ή όχι ο «Λ.Τ.» να δημοσιεύσει το συγκεκριμένο «άρθρο». Θα διαφωνήσω κάθετα με την πλειοψηφούσα άποψη, που κατέκρινε την εφημερίδα για την επιλογή δημοσίευσης αυτού του άρθρου-οχετού (και η γνώμη μου είναι ανεπηρέαστη από την όποια συνεργασία μου με το συγκεκριμένο μέσο). Πιστεύω ακράδαντα (και ρομαντικά, αν θέλετε) πως σε μια δημοκρατία, με κατοχυρωμένη συνταγματικά την ελευθερία του λόγου, δεν πρέπει να αποκλείεται κανένας. Ποτέ. Κι αυτό: Α) γιατί ο καθένας μας είναι υπόλογος απέναντι στο Νόμο και την Κοινωνία για τα γραφόμενα, τα λεγόμενα και τις πράξεις του (πόσω μάλλον όταν ξεπερνιούνται τα όρια), Β) γιατί δίνεται η δυνατότητα να ξεκαθαρίσει η ήρα από το στάρι και να «ξεγυμνωθούν» οι ακραίες φωνές (ένθεν κι ένθεν). Αντιθέτως, σε κάθε περίπτωση αποκλεισμού από το δημόσιο λόγο, τους παρέχεται η δυνατότητα να δρουν υπογείως, σπέρνοντας σε κάθε «έτοιμο» έδαφος τις απόψεις τους, διογκώνοντάς τες παρασκηνιακά, και Γ) γιατί δίνεται μιας πρώτης τάξης ευκαιρία στην Κοινωνία να αντιδράσει και να τεστάρει τα ελατήρια και τα αντανακλαστικά της. Εν προκειμένω, η τοπική κοινωνία λειτούργησε αστραπιαία. Και η πιο ουσιαστική (κι επιστημονικά τεκμηριωμένη) απάντηση ήταν εκείνη των 40 δικηγόρων της Σπάρτης (βλέπε. «Λ.Τ.», 6-2-2021, φ. 6053, σ. 3). [Ευχής έργο αν αντιδράσει αυτεπάγγελτα κι η Πολιτεία]

Για το τέλος, κράτησα μια άκρως καλοπροαίρετη παρατήρηση: Σε εκείνους που έχουν μάθει να «τσουβαλιάζουν» χρησιμοποιώντας γενικευμένες εκφράσεις (π.χ. «Στη Σπάρτη είμαστε εκατό χρόνια πίσω», ή «σιχάματα δημοσιογράφοι», ή «κάθε φορά η Λακωνία με απογοητεύει», κι άλλα ένα σωρό ευφάνταστα), αλλά και σε εκείνους που απαιτούσαν και απαιτούν να αποσυρθεί το άρθρο από την ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας [ή και που ακόμα καθύβριζαν ή απειλούσαν (σ.σ. μορφή βίας) τους εργαζομένους της τοπικής εφημερίδας], θα ήθελα να πω πως οι συμπεριφορές αυτές (όσο… αγνές ή εν βρασμώ κι αν είναι) δεν τους διαφοροποιούν και πολύ από τον οποιοδήποτε ακραίο, που, κάθε φορά, δικαίως θα κατακρίνουν. Το μεγαλύτερο και πιο υγιές όπλο σε κάθε είδους νοσηρό λόγο, σε μια δημοκρατία, είναι πάντοτε ο αντίλογος, κι όχι οι ιαχές. Γιατί σε κάθε είδους ολοκληρωτισμό, οφείλουμε να απαντούμε με περισσότερη δημοκρατία.

Νίκος I. Καρμοίρης

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Λακωνικός Τύπος» στις …/2/2021