Γράφει ο Νίκος Ι. Καρμοίρης*

Ευτύχησα να έχω έναν καθηγητή στο Πανεπιστήμιο, τον οποίο εκτιμώ και σέβομαι ιδιαιτέρως, γιατί με ένα πολύ απλό παράδειγμα -που ίσως τότε αρκετοί φοιτητές το εξέλαβαν ως κάποιου είδους «παραξενιά»- καλλιέργησε τον τρόπο σκέψης και αντίληψής μας κατά την προσέγγιση της Ιστορίας. Μας έλεγε, λοιπόν, αυτός ο Δάσκαλος: «Δεν γίνεται να μιλάμε για Ψυχρό Πόλεμο και να μου γράφετε στις εξετάσεις Ρωσία, αντί για ΕΣΣΔ. Θα σας μηδενίζω το γραπτό αυτομάτως, γιατί σημαίνει πως δεν έχετε αντίληψη της εποχής στην οποία αναφέρεστε».

Αυτή την περίοδο τον ανακαλώ στο νου μου, διαβάζοντας αρκετά συχνά σε διάφορα άρθρα στον Τύπο, αλλά και σε λογής λογής αναρτήσεις στο διαδίκτυο κ.ο.κ., το εξής ανακριβές: «200 χρόνια ελεύθερο ελληνικό κράτος»· μια φράση που είναι παντελώς άστοχη, διότι πολύ απλά πρόκειται για την επέτειο εορτασμού 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

200 χρόνια [ελεύθερο] ελληνικό κράτος: Οι επαναστατημένοι Έλληνες, κηρύσσοντας τον αγώνα για ανεξαρτησία, είχαν σαφώς, από αρκετά νωρίς, αναπτύξει θεσμούς και οργάνωση που παρέπεμπε σε μια πρώιμη αυτόνομη κρατική λειτουργία, ενώ παράλληλα και στο διπλωματικό πεδίο, από την έναρξη του Αγώνα και εξής, τους αναγνωρίστηκε κατά περιπτώσεις η αυτονομία. Ωστόσο, επίσημα η ίδρυση του ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους τοποθετείται χρονικά στις 3 Φεβρουαρίου του 1830, όταν και υπογράφηκε το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, η πρώτη, δηλαδή, επίσημη διεθνής διπλωματική πράξη, που αναγνώριζε την Ελλάδα ως κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος.

200 χρόνια ελεύθερο [ελληνικό] κράτος: Στην βρεφική ηλικία στην οποία βρίσκεται -στον αχανή συμπαντικό χρόνο- το μόλις 200 χρόνων Ελληνικό Κράτος, δεν κατάφερε να υπάρξει ούτε για πενήντα συναπτά έτη πραγματικά ελεύθερο, δεχόμενο άμεσα ή έμμεσα, μικρότερες ή μεγαλύτερες, ωμές παρεμβάσεις από τις ισχυρές δυνάμεις της εκάστοτε ιστορικής περιόδου. Θα μπορούσαν να γραφτούν άπειρες αράδες προς επεξηγηματική ανάλυση των ανωτέρω. Ενδεικτικά, όμως, μπορεί να αναφερθεί πως το Ελληνικό Κράτος γνώρισε ολιγόμηνες ή πολυετείς ειδικές συνθήκες όπως, ναυτικοί αποκλεισμοί (1850, 1854, 1886, 1916), επιβολή διεθνούς οικονομικού ελέγχου (1898, 2010), γεωγραφική διχοτόμηση (1916), ναζιστική κατοχή (1941), επιβολή καθεστώτων, όπως δικτατορίες, ή καταστάσεων, όπως εμφύλιοι, κ.ά.

Αξιοσημείωτο είναι πως στον δημόσιο διάλογο συναντώνται παράλληλα αρκετές παρόμοιες, ιστορικά ανακόλουθες, γενικευμένες εκφράσεις, όπως: «200 χρόνια Έλληνες», ή «200 χρόνια Ελλάδα», ή «200 χρόνια Ελευθερίας». Την τελευταία, μάλιστα, χρησιμοποίησε πρόσφατα η Επιτροπή «Ελλάδα 2021» σε έντυπό της. Τελικά, κατά πόσο αντιλαμβανόμαστε τί ακριβώς γιορτάζουμε φέτος;

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Λακωνικός Τύπος» στις 27/3/2021